Procedura orientacyjna ustalenia trybu lokalizacji inwestycji telekomunikacyjnej. - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura orientacyjna ustalenia trybu lokalizacji inwestycji telekomunikacyjnej.

ORGAN: Wójt – Urząd Gminy. Burmistrz / Prezydent - Urząd Miasta.
Wojewoda - w przypadku lokalizowania regionalnych sieci szerokopasmowych.

INFRASTRUKTURA: Najczęstsze przypadki realizacji infrastruktury telekomunikacyjnej, wymagającej uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, dotyczą realizacji infrastruktury wymagającej jednocześnie pozwolenia na budowę. Pozyskania decyzji lokalizacyjnej wymaga tym samym realizacja:
- masztu telekomunikacyjnego wolnostojącego,
- wieży telekomunikacyjnej wolnostojącej,
- infrastruktury, która wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, bądź przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 (np. przejście kanalizacji przez obszar Natura 2000),
- infrastruktury telekomunikacyjnej w ramach odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych,
- infrastruktury telekomunikacyjnej przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity:  Dz.U. 2023 r. poz. 755, z późn. zm.),
- [2] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 682, z późn. zm.),
- [3] ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 977, z późn. zm.),
- [4] ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 344, z późn. zm.),
- [5] ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jednolity:  Dz.U. 2023 r. poz. 733, z późn. zm.),
- [6] rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie oznaczeń i nazewnictwa stosowanych w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w decyzji o warunkach zabudowy (Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1589),
- [7] rozporządzenie Ministra Cyfryzacji z dnia 26 maja 2023 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz.U. 2023 r. poz. 1040),
- [8] rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. 2021 r. poz. 2404).

OPIS PROCEDURY:
Procedura ma na celu ustalenie wymogu lokalizowania infrastruktury telekomunikacyjnej. Wskazać bowiem należy, że infrastruktura telekomunikacyjna korzysta z szerokiego zwolnienia z obowiązku lokalizowania, wynikającego z art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, bądź art. 50 ust. 2 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W pozostałych przypadkach, o ile przebieg infrastruktury nie będzie objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, bądź domniemaniem zgodności inwestycji z planem (zobacz art. 46 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych), inwestor zobowiązany będzie, do przeprowadzenia procesu lokalizacji infrastruktury.
W obowiązującym systemie prawnym rozróżniamy trzy sposoby lokalizowania infrastruktury telekomunikacyjnej, służącej zapewnieniu łączności:
- na podstawie planu zagospodarowania przestrzennego,
- na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
- na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej.

Ustalenie czy istnieje obowiązek lokalizowania infrastruktury telekomunikacyjnej.
W przypadku braku planu miejscowego, lokalizowanie infrastruktury telekomunikacyjnej odbywa się z uwzględnieniem następujących zasad:
a) infrastruktura telekomunikacyjna będąca inwestycją celu publicznego z zakresu łączności publicznej i będąca infrastrukturą o nieznacznym oddziaływaniu, nie wymaga uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (zobacz art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych),
b) dla pozostałej infrastruktury telekomunikacyjnej będącej inwestycją celu publicznego, nie wymaga się uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jeżeli możliwe będzie zastosowanie wobec tej infrastruktury przesłanek, określonych przepisem art. 50 ust. 2 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
c) jeżeli nie jest możliwe zastosowanie wyłączenia z pkt. a lub b dla infrastruktury telekomunikacyjnej, będącej inwestycją celu publicznego, wymagane jest uzyskanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, ewentualnie decyzji lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej (jeżeli jest to sieć szerokopasmowa, realizowana przez podmioty wymienione w art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, w ramach programów operacyjnych),
d) jeżeli infrastruktura telekomunikacyjna nie jest inwestycją celu publicznego, można ją lokalizować na zasadach decyzji o warunkach zabudowy (dotyczy to jedynie przypadku budowy infrastruktury przez podmioty, które nie są przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi, na potrzeby łączności wewnętrznej).

Zwolnienie z obowiązku lokalizowania.
Pierwszą podstawą do zwolnienia z obowiązku pozyskania decyzji lokalizacyjnej stanowi przepis art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, zgodnie z którym nie jest wymagane uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, dla realizacji inwestycji związanych z budową, bądź robotami budowlanymi „infrastruktury o nieznacznym oddziaływaniu”. Zgodnie z przepisem art. 2 ust. ust. 1 pkt. 4 ustawy [5], w katalogu infrastruktury o nieznacznym oddziaływaniu znajdują się: „kanalizacja kablowa, linia kablowa podziemna i nadziemna, instalacja radiokomunikacyjna wraz z konstrukcją wsporczą do wysokości 5 m, szafy i słupki telekomunikacyjne oraz inne podobne urządzenia i obiekty, a także związany z nimi osprzęt i urządzenia zasilające, jeżeli nie są zaliczone do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub nie stanowią przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000”. Warto w tym miejscu podnieść, że katalog ten jest otwarty, a infrastruktura inna o podobnym charakterze, również winna być objęta zwolnieniem płynącym z tego przepisu.
Jednocześnie przepis art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, stanowi lex specialis wobec przepisu art. 50 ust. 2 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i jeżeli realizacja inwestycji telekomunikacyjnej nie jest objęta zwolnieniem z obowiązku pozyskania decyzji lokalizacyjnej na podstawie art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nie ma przeszkód, aby taką infrastrukturę objąć zwolnieniem wynikającym z przepisu art. 50 ust. 2 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zgodnie natomiast z art. 50 ust. 2 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, nie wymagają wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego roboty budowlane:
(1) polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć, wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, albo
(2) niewymagające pozwolenia na budowę.
Dodatkowo zwolnieniem wynikającym z art. 47 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nie są objęte:
(1) inwestycje, które zaliczane są do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko,
(2) inwestycje zaliczane do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000.

Ustalenie czy istnieje plan miejscowy.
Miejscowy plan zagospodarowaniu przestrzennego jest aktem prawa miejscowego (art. 14 ust. 8 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), w którym to zgodnie z przepisem artykułu 4 ust. 1 ustawy [3] następuje: „ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu”. Tym samym określenie zasad budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, jako inwestycji celu publicznego, winno nastąpić już w planie miejscowym. Świadczą o tym również postanowienia § 4 pkt. 11 rozporządzenia [8] Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wskazujące, że plan winien zawierać:
- określenie układu komunikacyjnego i sieci infrastruktury technicznej wraz z ich parametrami oraz klasyfikacją dróg i innych szlaków komunikacyjnych,
- określenie warunków powiązań układu komunikacyjnego i sieci infrastruktury technicznej z układem zewnętrznym.

Ustalenie czy zamierzenie inwestycyjne jest zgodne z planem miejscowym.

Na etapie analizy planu miejscowego przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, pojawiają się różnego rodzaju wątpliwości, związane z dopuszczalnością realizacji inwestycji telekomunikacyjnej. Wątpliwości te możemy podzielić na dwie grupy:
(1) Pierwsza dotyczy sytuacji, w której plan zagospodarowania przestrzennego zabrania realizacji inwestycji. Zgodnie z przepisem art. 46 ust. 1 a ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nie stosuje się ustaleń planu miejscowego w zakresie ustanowionych zakazów lub przyjętych w nim rozwiązań (z zakresu łączności publicznej), jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi.
(2) Druga natomiast związana jest z sytuacją tzw. „planu milczącego”, a więc braku wyraźnych postanowień planu, regulujących kwestię budowy infrastruktury telekomunikacyjnej. Wówczas należy skorzystać z reguły interpretacyjnej, określonej przepisem art. 46 ust. 2 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych: „dopuszcza się jej lokalizowanie, jeżeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu, ani nie narusza ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu.”

Przykładowo:
- zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 09.10.2017 r sygn. II SA/Gl 499/17: "Jeżeli lokalizacja inwestycji z zakresu łączności publicznej nie jest umieszczona w planie miejscowym, dopuszcza się jej lokalizowanie, jeżeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu ani nie narusza ustanowionych w planie zakazów i ograniczeń. Przeznaczenie terenu na cele produkcji rolnej – R1, w przypadku braku możliwości lokalizacji tych sieci poza tym terenem, nie jest sprzeczne z lokalizacją takiej inwestycji, o ile plan miejscowy nie zawiera w swojej treści innych ograniczeń i zakazów."
- zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 11.08.2016r sygn. II SA/Sz 492/16. „Przepis art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1537) stanowi, że rozwiązania przyjmowane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Władztwo planistyczne gminy jest niewątpliwie szerokie, albowiem może ona samodzielnie decydować o sposobie zagospodarowania terenu, wprowadzając do planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego bądź to precyzyjne zapisy, bądź też postanowienia ogólne dla poszczególnych terenów. Wszelkie jednak czynności gminy, także o charakterze publicznoprawnym, muszą odznaczać się legalnością, gdyż gmina jest obowiązana działać zgodnie z prawem. Nie może zatem ustanawiać takich uregulowań w planie, które w istocie naruszają uprawnienia określonych podmiotów zagwarantowane ustawą.”
- zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12.02.2014 r. sygn. II SA/Gd 834/13. „Skoro zapisy planu miejscowego w ogóle nie stanowią, czy na danym terenie tym można lokalizować inwestycje celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w świetle treści art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 880) nie sposób uznać, że na terenie tym istnieje zakaz budowy tego typu inwestycji. Należy bowiem wziąć pod uwagę, że jest to teren głównie usługowy (rzemiosło), na którym lokalizacja takich inwestycji - zgodnie z treścią art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, jest co do zasady dopuszczalna. Przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, natomiast przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu.”

Ustalenie czy realizując infrastrukturę, realizujemy cel publiczny.
Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, inwestycja celu publicznego nie musi być realizowana przez podmioty publiczne oraz z wykorzystaniem funduszy publicznych. Inwestycje takie identyfikuje się bowiem poprzez cel, jaki mają osiągnąć, a więc w tym przypadku łączność publiczną. Inwestycje takie zaspokajają zapotrzebowanie ludności na usługi telekomunikacyjne (usługi głosowe, Internetu, bądź telewizji i radia naziemnego) (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18.05.2016 rok sygn. I OSK 1444/15, wyroki NSA z dnia 4 kwietnia 2013 r. sygn. akt I OSK 102/13 i z dnia 26 września 2013 r. sygn. akt I OSK 831/13).
W przypadku, w którym inwestor nie wykaże celu publicznego realizowanej inwestycji, zobowiązany jest do uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, o ile inwestycja realizowana jest przy zabytku bądź na obszarze wpisanym do rejestru zabytków lub sytuowana jest na obszarze parku narodowego i rezerwatu przyrody i ich otulin. Ponadto uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy jest niezbędne w przypadku budowy kanalizacji kablowej, przyłącza telekomunikacyjnego lub podbudowy słupowej dla telekomunikacyjnych linii kablowych budowanych na obszarze Natura 200, a w przypadku budowy wolno stojących kabin telefonicznych, szaf i słupków telekomunikacyjnych, uzyskanie tej decyzji jest niezbędne, jeśli budowa następuje na obszarze parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu, pomnika przyrody, stanowiska dokumentacyjnego, użytków ekologicznych lub zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Na terenach innych, niż ww., można skorzystać ze zwolnienia z obowiązku uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, przewidzianego w art. 59 ust. 2a. ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Ustalenie sposobu lokalizowania.
Dla realizacji infrastruktury telekomunikacyjnej celu publicznego, wyróżniamy dwa sposoby lokalizowania inwestycji:
1) w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego - stwierdzić należy, że wydawana jest ona dla obszarów, dla których nie istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, dla potrzeb lokalizacji inwestycji publicznych. W sytuacji braku planu, decyzja taka rozstrzyga o dopuszczalności realizacji danego zamierzenia inwestycyjnego w konkretnym miejscu z punktu widzenia przepisów prawa, co wynika z art. 50 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jej rolą jest bowiem gwarantowanie, że planowane zagospodarowanie przestrzeni nie narusza prawa. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego dotyczy fazy projektowania zmiany zagospodarowania przestrzeni, nie zaś fazy realizacji samej inwestycji. Do realizacji takiej, a zatem do wykonywania np. robót budowlanych, może dojść w przypadku robót podlegających reglamentacji prawa budowlanego, po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę, bądź przeprowadzeniu zgłoszenia. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, określa rodzaj inwestycji, szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy, wynikające dla danej inwestycji z przepisów szczegółowych, oraz linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali. Decyzja określa również wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich. Aby przedsiębiorca telekomunikacyjny uzyskał decyzję, zobowiązany jest złożyć kompletny wniosek, który podlega następnie ocenie przez organ administracyjny, zgodnie z obowiązującym porządkiem prawnym, dodatkowo w postępowaniu wniosek ten uzyskać musi wszystkie wymagane przez prawo uzgodnienia. Brak spełnienia powyższych warunków, skutkował będzie odmową ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, również dokonaną w formie decyzji. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego winna spełniać wymogi określone w art. 54 ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wymogi formalne określone przepisem art. 107 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego, a także wymogi określone w przepisach szczególnych, np. ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie. Przedsiębiorca telekomunikacyjny, organ architektoniczno-budowlany oraz projektant uprawniony do projektowania w telekomunikacji związani są parametrami planowanego przedsięwzięcia, określonymi decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
2) w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej. Omawiając wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej, jako inwestycji celu publicznego, stwierdzić należy, że wydawana jest ona dla obszarów, dla których nie istnieje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. W sytuacji braku planu, decyzja taka rozstrzyga o dopuszczalności realizacji takiego zamierzenia inwestycyjnego w konkretnym miejscu, z punktu widzenia przepisów prawa. Jej rolą jest bowiem gwarantowanie, że planowane zagospodarowanie przestrzeni nie narusza prawa. Procedura dotycząca lokalizowania regionalnych sieci szerokopasmowych, stanowi lex specialis wobec uregulowań zawartych w ustawie [2] Prawo budowlane oraz wobec zasad planowania i zagospodarowania przestrzennego, zawartych w ustawie [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, której zgodnie z art. 49 ust. 2 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nie stosuje się w sprawach dotyczących lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej. Inwestor nie jest obowiązany do stosowania procedury lokalizowania regionalnej sieci szerokopasmowej. Prawodawca pozostawił inwestorowi wybór prawnej procedury, mającej na celu realizację sieci szerokopasmowej. Możliwość tego wyboru pojawiła się wraz z nowelizacją ustawy [5], poprzez wprowadzenie do jej treści z dniem 16 grudnia 2012 r. artykułu 49a (art. 1 pkt 5 ustawy z 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw, opublikowanej w Dz. U. z 2012 r. pod poz. 1256). Przyjąć należy, że wybór następuje poprzez zgłoszenie wniosku w odpowiednim trybie. Organ rozpatrujący wniosek jest związany wyborem trybu dokonanym przez Inwestora, tj. trybem o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej (a następnie uzyskaniem pozwolenia na budowę wydawanego przez wojewodę), bądź trybem o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego (a następnie uzyskaniem pozwolenia na budowę wydanego przez starostę/prezydenta miasta na prawach powiatu). Inwestor może dokonać podziału inwestycji realizowanych w ramach województwa i uzyskać decyzję o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej jedynie na tą część inwestycji, która wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Aby inwestor mógł złożyć wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu regionalnej sieci szerokopasmowej, zaistnieć muszą łącznie trzy warunki:
(1) wniosek dotyczy sieci szerokopasmowej lub infrastruktury telekomunikacyjnej,
(2) inwestorem jest jeden z podmiotów wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt. 2 ustawy [5] o wspieraniu rozwoju usługi i sieci telekomunikacyjnych,
(3) inwestycja realizowana jest w ramach programów operacyjnych. Decyzja o ustaleniu lokalizacji regionalnej sieci szerokopasmowej dotyczy fazy projektowania zmiany zagospodarowania przestrzeni, nie zaś fazy realizacji samej inwestycji.