Procedura zaskarżenia uchwały rady gminy w sprawie uchwalenia planu miejscowego. - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura zaskarżenia uchwały rady gminy w sprawie uchwalenia planu miejscowego.

ORGAN: rada gminy / sąd administracyjny.

INFRASTRUKTURA: Może dotyczyć wszystkich elementów infrastruktury telekomunikacyjnej. Najczęstsze przypadki dotyczą jednak postanowień planów miejscowych, zawierających ograniczenia budowy dla infrastruktury radiowej. Ograniczenia takie nie są zgodne z przepisem art. 46 ust. 1 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, bądź nie wynikają z treści przepisu art. 71 i następnych ustawy [4] o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jednolity:  Dz.U. 2023 r. poz. 733, z późn. zm.),
- [2] ustawa z dnia  z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 40, z późn. zm.),
- [3] ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 977, z późn. zm.),
- [4] ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (dalej również "ustawa środowiskowa") (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 1094 z późn. zm),
- [5] ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 1634),
- [6] ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jednolity: Dz.U. 2019 r. poz. 1461).

OPŁATY: Nie dotyczy.

OPIS PROCEDURY:
Ustawodawca przepisem art. 48 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, przyznał przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu, możliwość zaskarżenia uchwały w sprawie planu miejscowego, w zakresie przyjętych w planie rozwiązań, które ograniczają, bądź uniemożliwiają lokalizowanie inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Wskazany powyżej przepis stanowi gwarancję przestrzegania przez prawodawcę lokalnego (radę gminy) zakazów, o których stanowi art. 46 ust. 1 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych. W przepisie tym zawarta jest prawna podstawa legitymacji skargowej dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych, umożliwiająca im skuteczne wnoszenie skargi do sądu administracyjnego, przy zastrzeżeniu dokonanym przez ustawodawcę, że ich interes prawny mieści się w zakresie telekomunikacji.
Legitymacja skarżącego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, którą ustanawia art. 48 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, ograniczona jest jedynie do tych zapisów uchwały w sprawie planu miejscowego, które wprost dotyczą lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 23.03.2017 r. sygn. II SA/Gd 31/17).
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 46 ust. 1a ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (obowiązuje od 25 października 2019 r.): "Nie stosuje się ustaleń planu miejscowego w zakresie ustanowionych zakazów lub przyjętych w nim rozwiązań, o których mowa w ust. 1, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi".W uzasadnieniu wprowadzenia do ustawy [1] tego artykułu wskazano, że: "(...) pomimo obowiązującego zakazu (art. 46 ust. 1) ustanawiania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zakazów i ograniczeń w zakresie lokalizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej (w tym m.in. stacji bazowych telefonii komórkowej), nadal w praktyce zdarzają się sytuacje, iż obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, zawierają tego typu zakazy bądź ograniczenia. Sytuacja taka utrzymuje się pomimo faktu, iż zakaz przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy znalazł się już w pierwotnym brzmieniu ustawy, a więc obowiązuje od 2010 r. (…) W związku z powyższym proponuje się wprowadzić dodatkowe uregulowanie w art. 46 ust. 1a, zgodnie z którym nie stosuje się ustaleń planu miejscowego w zakresie ustanowionych zakazów lub przyjętych w nim rozwiązań, których realizacja uniemożliwia lokalizowanie inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Proponowana regulacja zapewni zatem, iż ewentualnie istniejące jeszcze w niektórych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zakazy czy ograniczenia w zakresie lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej (co przecież nie powinno mieć miejsca, jako wprost niezgodne z obowiązującym od 2010 r. art. 46 ust. 1) z mocy prawa nie mają zastosowania. Proponowane rozwiązanie domyka zatem całość regulacji związanych z zakazem ustanawiania w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zakazów i ograniczeń w zakresie lokalizacji inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. (...)" (Druk nr 3484 Sejmu RP VIII kadencji). W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że ustawodawca tworząc wskazany akt prawny zamierzał zapewnić normą rangi ustawowej, by postanowienia planu miejscowego nie blokowały, bez uzasadnionych powodów, rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej. Możliwość zaskarżenia postanowień planu miejscowego jest więc akcesoryjna obok nowej regulacji wprowadzonej przepisem art. 46 ust. 1 a ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych.

Ustalenie, że przyjęta uchwała rady gminy w sprawie planu miejscowego, zakazuje bądź ogranicza lokalizowanie inwestycji celu publicznego z zakresu telekomunikacji.
W zakresie dopuszczalności zaskarżenia uchwały rady gminy w sprawie przyjęcia planu miejscowego wskazać należy, że art. 48 ustawy [3] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, stanowi odrębną podstawę do kontroli planu miejscowego, od art. 101 ust. 1 ustawy [2] o samorządzie gminnym. Postanowienia art. 46 ust. 1 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, stanowią lex specialis w odniesieniu do regulacji ustawy [3] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Dlatego też przedsiębiorca telekomunikacyjny nie musi spełniać przesłanek zaskarżenia, przewidzianych przepisem art. 101 ust. 1 ustawy [2] o samorządzie gminnym, tj. nie musi wykazać, że uchwała rady gminy narusza interes prawny lub uprawnienie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. Przedsiębiorca telekomunikacyjny nie musi być również właścicielem, bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości znajdującej się na obszarze uchwalonego planu miejscowego.
Zakres zaskarżenia planu związany jest z ustaleniem przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, występowania w planie zakazów bądź ograniczeń, uniemożliwiających lokalizowanie inwestycji celu publicznego z zakresu telekomunikacji. Ograniczenie takie nie musi być bezpośrednie, ale występuje często w formie ograniczeń pośrednich, np. poprzez dopuszczenie zabudowy o określonej maksymalnej wysokości.
Dodatkowo zauważyć należy, że z treści art. 75 ust. 1 ustawy [1] o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych wynika, że przepis art. 46 i art. 48 tej ustawy [1], stosuje się także do planów miejscowych obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy. W wyroku z dnia 29 grudnia 2015r., sygn. akt II OSK 1020/14 Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że w świetle art. 46 ust. 1 i 2 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, ustalenia obowiązującego planu miejscowego muszą być wykładane tak, aby usuwać zakazy i przeszkody w lokalizowaniu inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej. Powyższe umożliwia realizację inwestycji telekomunikacyjnych, zgodnych z przepisami odrębnymi, pomimo ustalenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zakazów realizacji takich inwestycji.

Wezwanie do usunięcia występujących w planie ograniczeń.
Przepis art. 48 ustawy [1] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, nie uzależnia złożenia skargi, od uprzedniego zawezwania rady gminy do usunięcia naruszeń. Możliwe jest jednak wezwanie tego organu do usunięcia naruszeń, nie jest to jednak obligatoryjne (chyba że dotyczy to planów miejscowych uchwalonych do dnia 1 czerwca 2017 r. – zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28.08.2018 r., sygn. akt: II OSK 1624/18. Wtedy taki wymóg wynikał z art. 101 ustawy [2] o samorządzie gminnym).
W wezwaniu przedsiębiorca telekomunikacyjny powinien wskazać, na czym polega występujące w planie ograniczenie, uniemożliwiające lokalizowanie inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej oraz jakie przepisy prawa plan ten narusza.

Bezskuteczność wezwania.
W przypadku  wystosowania przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego wezwania do rady gminy dotyczącego usunięcia naruszeń i jego bezskuteczności, a zatem stanu nieuwzględnienia wezwania, ewentualnie braku reakcji na wezwanie, pojawia się potrzeba złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wezwanie jest obligatoryjne w przypadku planów miejscowych uchwalonych do dnia 1 czerwca 2017 r. (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28.08.2018 r., sygn. akt: II OSK 1624/18).

Zapoznanie się z odpowiedzią rady gminy, jeśli zostanie wystosowane wezwanie.
Rada gminy realizuje funkcje planistyczne na terenie danej gminy i może zdecydować zarówno o zmianie planu miejscowego, jak i odmowie dokonania takiej zmiany. W przypadku, gdy wezwanie było obligatoryjne, a odpowiedź była negatywna, przedsiębiorca telekomunikacyjny nabywa uprawnienie, do zaskarżenia postanowień planu miejscowego w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpowiedzi rady gminy, na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, natomiast w razie braku odpowiedzi rady gminy na wezwanie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, termin zaskarżenia otwiera się po upływie 60. dni od wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia.

Przygotowanie skargi.
Skarga winna być wniesiona za pośrednictwem rady gminy, co umożliwia skorzystanie przez organ z instytucji samokontroli.
Przedmiotem skargi jest miejscowy plan, a więc cała uchwała. Sąd administracyjny poddając kontroli uchwałę, nie jest władny do jej zmiany, gdyż plan jest aktem prawa miejscowego. Sąd w wyroku stwierdza ewentualnie nieważność uchwały w sprawie planu w całości lub w części. Orzeczenie sądu o nieważności takiej uchwały, zobowiązuje radę gminy do podjęcia czynności planistycznych oraz zmiany planu miejscowego. Tym samym poddanie planu miejscowego kontroli sądowej oraz uzyskanie pozytywnego wyroku, nie prowadzi do automatycznego usunięcia wady prawnej planu miejscowego i okoliczność taką należy uwzględnić w procesie planowania i realizacji inwestycji.
Uchwała o zmianie planu miejscowego powinna zostać opublikowana w dzienniku urzędowym województwa. Publikacja planu miejscowego na stronie internetowej gminy, ma jedynie funkcje informacyjne i nie prowadzi do uzyskania przez ten akt mocy powszechnie obowiązującej. Publikacja uchwały o zmianie planu miejscowego następuje zgodnie z zasadami ustawy [6] o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych.