Procedura w sprawie legalizacji obiektu budowlanego wybudowanego, bądź będącego w budowie bez pozwolenia na budowę. - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura w sprawie legalizacji obiektu budowlanego wybudowanego, bądź będącego w budowie bez pozwolenia na budowę.

ORGAN: Decyzję wydaje powiatowy inspektor nadzoru budowlanego (zobacz art. 83 ust. 1 ustawy [2] Prawo budowlane). W przypadku budowy regionalnych sieci szerokopasmowych, bądź postępowań w których organem pierwszej instancji jest wojewoda (zobacz art. 82 ust. 3 i 4 ustawy [2] Prawo budowlane oraz przepisy wykonawcze rozporządzenie [13] Rady Ministrów w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach, których organem pierwszej instancji jest wojewoda), postępowanie toczy się przed wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego.

INFRASTRUKTURA: Procedura może dotyczyć realizacji każdej infrastruktury telekomunikacyjnej, realizowanej w drodze pozwolenia budowlanego. Najczęstsze przypadki realizacji infrastruktury telekomunikacyjnej wymagającej pozwolenia na budowę to:
(1) realizacja infrastruktury, dla której nie przewidziano wyłączeń w art. 29 ust. 1-4 ustawy [2] Prawo budowlane (np. maszt telekomunikacyjny wolnostojący, bądź wieża telekomunikacyjna wolnostojąca),
(2) realizacja infrastruktury, która wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, bądź przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 (np. przejście kanalizacji przez obszar Natura 2000),
(3) realizacja infrastruktury telekomunikacyjnej w ramach odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych,
(4) wykonywanie infrastruktury telekomunikacyjnej, przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków z zastrzeżeniem przenośnych wolno stojących masztów antenowych, które korzystają ze zwolnienia o którym mowa w art. 29 ust. 8 ustawy [2] - Prawo budowlane.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: 2023 r. poz. 775, z późn. zm.),
- [2] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: 2023 r. poz. 682, z późn. zm.),
- [3] ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jednolity: 2023 r. poz. 733, z późn. zm.),
- [4] rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach których organem pierwszej instancji jest wojewoda (Dz.U. 2010 r. nr 235 poz. 1539),
- [5] ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 1094 z późn. zm.).

OPŁATY: Nie dotyczy.

OPIS PROCEDURY:
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy [2] Prawo budowlane, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ważnej decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgodnie z definicją legalną, przez pozwolenie na budowę należy rozumieć decyzję administracyjną, zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych, niż budowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 12) ustawy [2] Prawo budowlane). Pozwolenie na budowę jest aktem administracyjnym, wydanym w sprawie administracyjnej, wszczętej na wniosek inwestora, przez właściwy do tego organ administracji publicznej. Daje adresatowi prawo do realizacji określonej budowy (wykonywania robót budowlanych), określając jednocześnie warunki korzystania z udzielonego prawa (T. Asman, Z. Niewiadomski [w:] Prawo budowlane. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, wyd. 5, Warszawa 2013, s. 78–79). Wykrycie obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie, albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, nakłada na organ nadzoru budowlanego obowiązek działania, celem doprowadzenia inwestycji do stanu zgodnego z prawem (zobacz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24.06.2015 rok sygn. IV SA/Po 231/15).
Stosownie zaś do art. 48 ust. 1 ustawy [2] Prawo budowlane, zasadniczą formą działania organu w sprawie wykrycia samowoli budowlanej, jest nakaz rozbiórki. Jednocześnie inwestor może uchylić się od orzeczenia o rozbiórce, korzystając z uprawnienia do legalizacji samowoli budowlanej.

Wszczęcie postępowania w sprawie legalizacji.
Postępowanie administracyjne w sprawie legalizacji obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego lub będącego w budowie,  prowadzone jest z urzędu.
Prowadzenie postępowania poprzedza wydanie przez organ nadzoru budowlanego postanowienia o wstrzymaniu budowy.
W postanowieniu o wstrzymaniu budowy informuje się o możliwości złożenia wniosku o legalizację obiektu budowlanego lub jego części, zwanego dalej „wnioskiem o legalizację”, oraz o konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej w celu uzyskania decyzji o legalizacji obiektu budowlanego lub jego części, zwanej dalej „decyzją o legalizacji”, oraz o zasadach obliczania opłaty legalizacyjnej.
Na postanowienie o wstrzymaniu budowy przysługuje zażalenie.
Postanowienie o wstrzymaniu budowy wydaje się również w przypadku zakończenia budowy.
Stosownie natomiast do przepisu art. 48 a ustawy [2] - Prawo budowlane, w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego może złożyć wniosek o legalizację.

Badanie właściwości organu rzeczowej oraz miejscowej.
Postępowanie toczy się przed powiatowym inspektorem nadzoru budowlanego (zobacz art. 83 ust. 1 ustawy [2] Prawo budowlane). W przypadku budowy regionalnych sieci szerokopasmowych bądź postępowań, w których organem pierwszej instancji jest wojewoda (zobacz art. 82 ust. 3 i 4 ustawy [2] Prawo budowlane oraz przepisy wykonawcze w postaci rozporządzenia [4] Rady Ministrów w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach, których organem pierwszej instancji jest wojewoda), postępowanie toczy się przed wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego.
Właściwość miejscową ustala się z uwzględnieniem położenia nieruchomości, na której znajduje się infrastruktura telekomunikacyjna.

Przekazanie zgodnie z właściwością.
Organ administracyjny stwierdziwszy brak swojej właściwości w sprawie, zobowiązany jest przekazać wniosek organowi właściwemu.

Ustalenie stron postępowania.
Strony postępowania ustala się na zgodnie z art. 28 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego. Organ zawiadamia strony o wszczęciu postępowania w sprawie.

Nałożenie obowiązku przedłożenia dokumentów legalizacyjnych.
W przypadku złożenia wniosku o legalizację organ nadzoru budowlanego nakłada, w drodze postanowienia, obowiązek przedłożenia dokumentów legalizacyjnych w terminie nie krótszym niż 60 dni od dnia doręczenia tego postanowienia.
W przypadku budowy wymagającej decyzji o pozwoleniu na budowę, do dokumentów legalizacyjnych zalicza się:
1) zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami: obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego lub uchwał w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub towarzyszącej;
2) dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 ustawy [2] - Prawo budowlane, oraz dwa egzemplarze projektu technicznego.

Wydanie decyzji o nakazie rozbiórki, na wstępnym etapie badania sprawy.
Jeśli inwestor nie przedłoży wymaganej dokumentacji legalizacyjnej w określonym przez organ terminie, organ wyda decyzję o nakazie rozbiórki (art. 49e pkt 3 ustawy [2] - Prawo budowlane).

Badanie czy inwestor przedstawił wymagane dokumenty oraz wykonał obowiązki nałożone postanowieniem.
Jeśli organ stwierdzi nieprawidłowości w przedłożonych dokumentach, wyda postanowienie zobowiązujące do ich usunięcia w wyznaczonym terminie. Nieusunięcie nieprawidłowości w terminie również skutkować będzie nakazem rozbiórki (art. 49e pkt 4 ustawy [2] - Prawo budowlane).
W przypadku przedłożenia dokumentów legalizacyjnych organ nadzoru budowlanego sprawdza  kompletność dokumentów legalizacyjnych oraz zgodność z przepisami obowiązującymi w chwili zakończenia budowy.
Na tym etapie mogą zaistnieć hipotetycznie następujące sytuacje:
Pierwsza, w której jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w takiej sytuacji organ bada, czy budowa znajduje się na terenie objętym takim planem oraz czy wybudowany obiekt jest zgodny z takim planem.
Druga z możliwych sytuacji to brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub uchwał w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji mieszkaniowej lub towarzyszącej, w takiej sytuacji inwestor jest zobowiązany przedłożyć organowi architektoniczno-budowlanemu decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Ustalenie czy inwestycja spełnia wymagania oceny oddziaływania na środowisko, bądź oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.
Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 4a ustawy [2] Prawo budowlane, decyzje o których mowa w ust. 4 tego artykułu, mogą być wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisami ustawy [5] o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w przypadkach, gdy ocena ta jest możliwa do przeprowadzenia z uwzględnieniem analizy rozwiązań alternatywnych przedsięwzięcia i możliwości ustalenia warunków jego realizacji w zakresie ochrony środowiska.

Ustalenie wartości należnej opłaty legalizacyjnej.
Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 2a ustawy [2] – Prawo budowlane, w przypadku stwierdzenia braku  nieprawidłowości lub wykonania postanowienia, o którym mowa w art. 49 ust. 1a ustawy [2] – Prawo budowlane, organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o ustaleniu opłaty legalizacyjnej. Postanowienie doręczane jest inwestorowi. Na postanowienie ustalające wartość opłaty legalizacyjnej przysługuje zażalenie. Wysokość opłaty legalizacyjnej określa art. 49d ustawy [2] – Prawo budowlane.

Uiszczenie opłaty legalizacyjnej.
Opłata legalizacyjna uiszczana jest na rachunek urzędu i stanowi dochód skarbu państwa.

Wydanie decyzji w sprawie.
Brak spełnienia wymagań art. 49e ust. 3 i 4 ustawy [2] - Prawo budowlane (nieprzedłożenia, w wyznaczonym terminie, dokumentów legalizacyjnych lub niewykonania, w wyznaczonym   terminie, postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w dokumentach legalizacyjnych), wymagań ochrony środowiska bądź ochrony obszarów naturowych, a także nieuiszczenie opłaty legalizacyjnej, implikuje wydanie decyzji, o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części.
Uiszczenie opłaty legalizacyjnej oraz spełnienie wymagań postępowania, zobowiązuje organ do wydania jednej z dwóch decyzji o legalizacji wymienionych w przepisie art. 49 ust. 4 ustawy [2] - Prawo budowlane:. 1) zatwierdzającej projekt budowlany albo projekt zagospodarowania działki lub terenu; 2) zezwalającej na wznowienie budowy, jeżeli budowa nie została zakończona.