Procedura uzyskania decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków o pozwoleniu na prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura uzyskania decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków o pozwoleniu na prowadzenie robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.

ORGAN: Decyzję wydaje wojewoda – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków.

INFRASTRUKTURA: Procedura może dotyczyć realizacji każdej infrastruktury telekomunikacyjnej, realizowanej na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 775 z późn. zm.),
- [2] ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity: Dz.U. 2022 r. poz. 840 z późn. zm.),
- [3] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. 2023r. poz. 682, z późn. zm.),
- [4] ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 733, z późn. zm.),
- [5] rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2021 r. poz. 81),
- [6] ustawa z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (tekst jednolity: Dz. U. 2023 r. poz. 285 z późn. zm).

OPŁATY: Wniosek podlega opłacie skarbowej z tym zastrzeżeniem, że nie uiszcza opłaty jednostka samorządu terytorialnego.

OPIS PROCEDURY:

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga:
- prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych
- przy zabytku wpisanym do rejestru, lub 
- wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku.
Zezwolenie to, należy przy tym uzyskać przed zgłoszeniem zamiaru prowadzenia robót budowlanych.
Ponadto, art. 39 ust. 1 ustawy [3] - Prawo budowlane, stanowi, że prowadzenie robót budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robót, wydanego przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Pomimo, że przywołany art. 39 ust. 1 ustawy [3] Prawo budowlane, obejmuje wyłącznie roboty wymagające pozwolenia na budowę, to jednak z ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w tym z treści art. 36 ust. 1 i 8 tej ustawy [2] wynika, że w tych przypadkach obowiązek uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora, zabytków dotyczy również robót, które wymagają jedynie zgłoszenia.
Wykonanie powyższych robót budowlanych, przed uzyskaniem pozwolenia właściwego organu konserwatorskiego, czyni wszczęte postępowanie administracyjne bezprzedmiotowym, gdyż zgoda organu dotyczyć może wyłącznie przyszłych robót budowlanych.
Stosownie do postanowienia art. 29 ust. 7 ustawy [3] - Prawo budowlane, roboty budowlane, o których mowa w art. 29 ust. 1 - 4 ustawy [3] - Prawo budowlane, wykonywane:
1) przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków - wymagają pozwolenia na budowę,
2) na obszarze wpisanym do rejestru zabytków - wymagają dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ustawy [3] - Prawo budowlane.
Rozróżnienie co do konieczności uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia, nawet wówczas, jeśli art. 29 ust. 1 – 4 ustawy [3] – Prawo budowlane przewiduje zwolnienie z konieczności ich uzyskania, jest zależne od tego, czy roboty będą wykonywane „przy” zabytku, czy też „na obszarze” zabytku.
Przy czym do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia należy dołączyć pozwolenie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, wydane na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Przepis art. 29 ust. 7 ustawy [3] - Prawo budowlane, nie stosuje się do przedsięwzięć, o których mowa w ust. 1 pkt 7, polegających na budowie i przebudowie przenośnych wolno stojących masztów antenowych, w przypadku, gdy inwestorem jest przedsiębiorca telekomunikacyjny lub podmiot, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (tekst jednolity: Dz.U. 2022 poz. 1648).

Ustalenie czy roboty budowlane prowadzone są na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.
Przedsiębiorca zobowiązany jest dokonać ustalenia, czy prowadzone roboty budowlane związane z inwestycją telekomunikacyjną dotyczą:
(1) obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytków lub robót na obszarze wpisanym do rejestru zabytków,
(2) obiektów niewpisanych do takiego rejestru, lecz objętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – ustalenie zależy od stanowiska wojewódzkiego konserwatora zabytków.
W pierwszej sytuacji prowadzenie robót budowlanych przy takim obiekcie, wymaga uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie robót budowlanych w formie decyzji, w drugim zgody tego organu wyrażonej w postaci postanowienia.
W przypadku pozytywnego ustalenia, że roboty budowlane dotyczą obszaru wpisanego do rejestru zabytków, przedsiębiorca telekomunikacyjny zobowiązany jest do uzyskania pozwolenia na wykonanie robót budowlanych właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. Przytoczyć też należy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 grudnia 2011 r. II OSK 2152/10, w którym podniesiono, iż wpisanie do rejestru zabytków układu urbanistycznego jest wpisem obszarowym, a nie indywidualnym, co nie oznacza, że obiekty znajdujące się na takim obszarze nie podlegają ochronie zabytków. Wprost przeciwnie, wpis obszarowy oznacza, że ochronie prawnej podlegają wszystkie znajdujące się na tym obszarze obiekty. Inny natomiast jest tylko zakres ochrony takich obiektów, niż obiektów wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków. W przypadku wpisu obszarowego, ochronie podlegają zewnętrzne cechy obiektów (tworzące substancję zabytkową). W przypadku wpisu indywidualnego ochrona jest szersza, gdyż obejmuje również wnętrze obiektu, co oznacza, że zezwoleń konserwatora zabytków wymagają również prace budowlane, prowadzone wewnątrz budynku wpisanego indywidualnie do rejestru zabytków.
Definicję zabytku znajdziemy w art. 3 pkt 1 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zabytek definiujemy, jako: „nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich część lub zespół będący dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.”
Wyróżniamy następujące formy ochrony zabytków w Polsce:
- podstawowa forma to rejestr zabytków prowadzony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
- krajowa ewidencja prowadzona przez Generalnego Konserwatora Zabytków,
- ewidencja gminna prowadzona przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
- rada gminy może dodatkowo w drodze uchwały utworzyć park kulturowy dla ochrony krajobrazu kulturowego, obejmującego zabytki tradycji budowlanej,
- zabytek może być również uznany za pomnik historii, na mocy rozporządzenia podjętego przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej,
- ochrona zabytku może być również ustalona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, bądź decyzji o ustaleniu inwestycji celu publicznego; taka forma ochrony jest niezależna od innych, pozostałych form.

W tym miejscu należy również, zasygnalizować problematykę istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego złożonego wraz ze zgłoszeniem budowy, o których mowa w przepisie art. 36 a ust. 1a ustawy [3] - Prawo budowlane. Odstąpienie od warunków projektu wymaga ponowienia czynności przed wojewódzkim konserwatorem zabytków.  Należy bowiem zwrócić uwagę, że regulacja [3] - Prawo budowlane, nie narusza przepisów ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, co znajduje potwierdzenie w przepisie art. 2 ust. 2 pkt. 3 ustawy [3] - Prawo budowlane.

Zgłoszenie wykonania robót budowlanych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków.
Przedsiębiorca telekomunikacyjny zobowiązany jest przedłożyć wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków, właściwemu ze względu na miejsce położenia zabytku, wniosek o wydanie pozwolenia na wykonanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku.
Istotnym wymogiem jest złożenie wraz z takim wnioskiem:
- projektu budowlanego albo programu robót budowlanych  otoczeniu zabytku,
- dokument potwierdzający posiadanie przez wnioskodawcę tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, uprawniającego do występowania z tym wnioskiem
- dowodu uiszczenia opłaty.

Badanie właściwości organu rzeczowej oraz miejscowej.
Postępowanie toczy się przed wojewódzkim konserwatorem zabytków, właściwym ze względu na położenie nieruchomości.

Przekazanie zgodnie z właściwością.
Organ administracyjny stwierdziwszy brak swojej właściwości w sprawie, zobowiązany jest przekazać wniosek organowi właściwemu.

Badanie wniosku.
Organ administracyjny prowadzący postępowanie, po ustaleniu swojej właściwości w sprawie, zobligowany jest przystąpić do zbadania spełnienia wymogów formalnych, złożonego przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego wniosku.
Organ przyjmuje wniosek, który może być wniesiony w sposób określony przepisem art. 63 § 1 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego.
Datą wszczęcia postępowania, jest dzień doręczenia wniosku organowi administracji publicznej, co wynika z treści art. 61 § 3 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego lub, dzień wystawienia dowodu otrzymania, o którym mowa w art. 41 ustawy [6] o doręczeniach elektronicznych (art. 61 § 3a ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego).
Wniosek winien zawierać oznaczenie podmiotu który go wnosi, poprzez podanie imienia, nazwiska i adresu lub nazwy, siedziby i adresu przedsiębiorcy telekomunikacyjnego.
Wniosek winien być również podpisany przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego, zgodnie z zasadami reprezentacji. W imieniu przedsiębiorcy telekomunikacyjnego może działać pełnomocnik. Wówczas pełnomocnictwo (wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej od przedłożonego pełnomocnictwa), stanowi załącznik do wniosku, a jego przypadkowy brak może zostać usunięty w trybie art. 64 § 2 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego.
Przepis art. 63 § 2 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego, określa minimalne wymagania, co do zawartości wniosku. Wniosek winien zawierać, co najmniej:
- wskazanie wnioskodawcy i jego adresu,
- żądanie wnioskodawcy oraz
- czynić zadość innym wymaganiom określonym przepisami prawa i opisanym w procedurze.
Dodatkowymi wymogami wniosku wynikającymi z przepisów odrębnych ustanowionych w rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego [5] w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków, jest wskazanie we wniosku:
- miejsca planowanych robót budowlanych w otoczeniu zabytku;
- numeru księgi wieczystej nieruchomości objętej wnioskiem, o ile jest założona.
Braki formalne wniosku, dają w razie ich nieusunięcia podstawy do pozostawienia wniosku bez rozpoznania.
Pozostawienie wniosku bez rozpoznania, poprzedzone jest skierowaniem do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego wezwania do: usunięcia braków formalnych wniosku, sprecyzowania treści żądania, podpisania wniosku, bądź przekazania wymaganych załączników.
Uzupełnienie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego braków formalnych wniosku, umożliwia podjęcie kolejnych czynności w sprawie przez organ administracyjny.

Ustalenie możliwości wszczęcia postępowania.
Zgodnie z przepisem art. 61a § 1 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego, gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę, niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. O ile nie rodzi trudności ustalenie pierwszej przesłanki, tj.: „wniesienie wniosku przez osobę niebędącą stroną”, to druga z przesłanek: „inne uzasadnione przyczyny”, może rodzić trudności interpretacyjne. Wydaje się, że przez: „inne uzasadnione przyczyny” należy rozumieć takie stany faktyczne, bądź prawne, które nie uzasadniają prowadzenia postępowania. Do przyczyn takich możemy więc zaliczyć, np.: toczące się w sprawie inne postępowanie administracyjne.

Ustalenie stron postępowania.
Strony postępowania ustala się zgodnie z normą art. 28 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego.

Wydanie decyzji w sprawie.
Organ administracyjny po zapoznaniu się z zakresem robót budowlanych prowadzonych w otoczeniu zabytku, wydaje decyzję w sprawie. Organ uwzględnia w rozstrzygnięciu, czy nie powstanie zagrożenie dla walorów obszaru zabytkowego, który podlega ochronie.
Zgodnie z art. 4 pkt 2 i 3 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ochrona zabytków polega w szczególności, na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań, mających na celu zapobieganie zagrożeniom, mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków, udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków. Zgodnie natomiast z art. 5 pkt 3 i 4 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza, polega w szczególności, na zapewnieniu warunków zabezpieczenia i utrzymania zabytku w jak najlepszym stanie, korzystaniu z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości.
W przypadku, gdy bez wymaganego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków określonych w pozwoleniu, wykonano przy zabytku wpisanym do rejestru prace konserwatorskie, restauratorskie, roboty budowlane, badania konserwatorskie, architektoniczne lub podjęto inne działania, o których mowa we wskazanym art. 36 ust. 1 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, wojewódzki konserwator zabytków zobowiązany jest wydać decyzję, nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, określając termin wykonania tych czynności albo zobowiązującą do doprowadzenia zabytku do jak najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie, zgodnie z przepisem art. 45 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy [2] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Doręczenie decyzji.
Doręczenie odpisu decyzji w sprawie, następuje zgodnie z przepisami działu I rozdziału 8 ustawy [1] Kodeks postępowania administracyjnego.
Organ może nadać decyzji rygor natychmiastowej wykonalności, o ile przedsiębiorca zwrócił się do organu z takim wnioskiem.