Procedura ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.

ORGAN: nie dotyczy.

INFRASTRUKTURA: Może dotyczyć realizacji każdej infrastruktury telekomunikacyjnej.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 682, z późn. zm.),
- [2] rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (Dz.U. 2001 r. nr 138 poz. 1554).

OPŁATA: Nie dotyczy.

OPIS PROCEDURY:
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy [1] – Prawo budowlane do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, a w szczególności zapewnienie:
- opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów,
- objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
- opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
- wykonania i odbioru robót budowlanych, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy [1] – Prawo budowlane Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.
Zgodnie z treścią art. 3 pkt 7 ustawy [1] – Prawo budowlane roboty budowlane to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego. Budowa to wykonanie obiektu budowlanego w określony miejscu, a także odbudowa, rozbudowa, nadbudowa obiektu.
Zgodnie z treścią art. 25 ustawy [1] – Prawo budowlane, do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy:
1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów zgodnie z art.10 ustawy [1] – Prawo budowlane, tzn. "wyroby wytworzone" w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposób trwały o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie podstawowych wymagań, można stosować przy wykonywaniu robót budowlanych wyłącznie, jeżeli wyroby te zostały wprowadzone do obrotu lub udostępnione na rynku krajowym zgodnie  z przepisami odrębnymi, a w przypadku wyrobów budowlanych – również zgodnie z zamierzonym  zastosowaniem;
3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania;
4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.
Jednym z podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego jest dbanie o prawidłowe wykonywanie robót budowlanych. Jego udział w procesie budowlanym jest swoistym zastępstwem inwestora wykonywanym przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach, wiedzy i doświadczeniu. Ma to zapewnić możliwość faktycznej kontroli zgodności wykonywanych robót budowlanych z projektem, przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Wiedza, którą powinien posiadać inspektor nadzoru inwestorskiego, stanowi dla inwestora gwarancję, że realizowana inwestycja jest pod kontrolą fachowca (specjalisty/profesjonalisty). Udział inspektora nadzoru inwestorskiego w odbiorach poszczególnych, zrealizowanych etapów budowy, kontrola jakości wykonanych robót, sprawdzenie, jakie zastosowano wyroby i czy zastosowano je właściwie, oraz udział w kontroli robót zanikających lub ulegających zakryciu, ma zapewnić inwestorowi bezpieczeństwo i pewność, że nie popełniono błędów i realizacja robót nie przebiega wadliwie. Ponadto uczestnictwo inspektora nadzoru inwestorskiego w przygotowaniu zrealizowanego obiektu do odbioru i do użytkowania, również daje inwestorowi gwarancję tego, że inwestycję zrealizowano zgodnie z prawem i jego oczekiwaniami. Wskazać jednak należy, że inspektor nadzoru inwestorskiego w procesie budowlanym nie jest wykonawcą robót budowlanych. Nie wykonuje robót budowlanych, tylko je nadzoruje (zobacz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 14.02.2012r. sygn. I SA/Go 1099/12). Dlatego zgodnie z art. 24 ustawy [1] – Prawo budowlane, łączenie funkcji kierownika budowy/kierownika robót i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne.

Ustalenie czy istnieje potrzeba ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego.
Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego następuje na dwa sposoby:
(1) Pierwszy to ustanowienie fakultatywne (zgodnie potrzebą i interesem inwestora) i wynika z treści art. 18 ust. 2 ustawy [1] – Prawo budowlane, zgodnie z którym „Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie.”
(2) Drugi to ustanowienie obligatoryjne związane z treścią przepisu art. 19 ust. 2 ustawy [1] – Prawo budowlane. Zgodnie z powołanym przepisem: „Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz listę obiektów budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierować się organ  administracji architektoniczno-budowlanej podczas nakładania na inwestora obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego”. W oparciu o powołaną delegację ustawową wydane zostało rozporządzenie [2] Ministra Infrastruktury w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego. Sięgając do treści powołanego rozporządzenia [2], odnajdujemy inwestycje związane z infrastrukturą telekomunikacyjną m.in.: w § 2 ust. 1 pkt. 3 lit. a „budowli o wysokości nad terenem 15 m i większej”, w § 2 ust. 1 pkt. 12 linii telekomunikacyjnych przewodowych i radiowych - dalekosiężnych (międzynarodowych, międzymiastowych i wewnątrzstrefowych) oraz linii pomiędzy centralami. Stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia [2] ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest wymagane także przy realizacji obiektów budowlanych, podlegających ocenie oddziaływania na środowisko, określonych w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym oraz o ochronie i kształtowaniu środowiska.
Zgodnie natomiast z § 4 powołanego rozporządzenia [2] „właściwy organ, w decyzji o pozwoleniu na budowę albo w decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, nakłada obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego określonej specjalności, z powołaniem odpowiedniego dla danego obiektu przepisu rozporządzenia”. Tym samym nałożenie obowiązku ustanowienia inspektora nadzoru budowlanego nie jest dowolne, ale wynika z kryteriów określonych rozporządzeniem [2] Ministra Infrastruktury w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego.

Ustalenie czy kandydat do pełnienia funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego łączy inne funkcje w toku realizacji budowy.
Ustawa [1] – Prawo budowlane określa obowiązki każdego z uczestników procesu budowlanego odrębnie. Ze względu na charakter podstawowych obowiązków i związanych z nimi funkcji np. zakazuje łączenia funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego (art. 24 ust. 1 ustawy [1] – Prawo budowlane), a także inspektora nadzoru inwestorskiego i kierownika robót (art. 24 ust. 2 ustawy [1] – Prawo budowlane). Wynika to z tego, że każda z osób sprawujących ww. funkcje, reprezentuje odmienne interesy w toku prowadzenia robót budowlanych. Inspektor nadzoru inwestorskiego reprezentuje inwestora, kierownik budowy/ kierownik robót reprezentuje wykonawcę. Oczywiste jest bowiem, że interesy inwestora i wykonawcy mogą być sprzeczne.

Badanie uprawnień kandydata na inspektora nadzoru inwestorskiego.
Inwestor przed ustanowieniem inspektora nadzoru inwestorskiego, zobowiązany jest zbadać uprawnienia osoby, jakiej zamierza powierzyć sprawowanie tej funkcji. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 4 ustawy [1] – Prawo budowlane, za samodzielną funkcję techniczną w budownictwie uważa się działalność związaną z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczególności działalność obejmującą m.in. wykonywanie nadzoru inwestorskiego.
Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, określone w art. 12 ust. 1 pkt. 4 ustawy [1] – Prawo budowlane, mogą wykonywać wyłącznie osoby, posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją, stwierdzone decyzją, zwaną dalej "uprawnieniami budowlanymi", wydaną przez organ samorządu zawodowego ( art. 12 ust. 2 ustawy [1] – Prawo budowlane).
Z kolei warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej (art. 12 ust. 3 ustawy [1] – Prawo budowlane).
Zgodnie z art. 12 ust. 7  ustawy [1] – Prawo budowlane, podstawę do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis, na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego potwierdzony zaświadczeniem wydanym przez tę izbę z określonym w nim terminem ważności. Jednocześnie stosownie do art. 12 ust. 7a ustawy [1] – Prawo budowlane wymogu w zakresie przedkładania zaświadczenia, nie stosuje się w stosunku do osób wpisanych do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane.

Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego.
Inwestor ustanawia inspektora nadzoru inwestorskiego.