Procedura opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ). - Punkt Informacyjny ds. Telekomunikacji

Nazwa procedury:
Procedura opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ).

ORGAN: nie dotyczy.

INFRASTRUKTURA: Może dotyczyć realizacji każdej infrastruktury telekomunikacyjnej.

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 682, z późn. zm.),
- [2] ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r. poz. 551),
- [3] rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. 2003 r. nr 120 poz. 1126).

OPŁATA: Nie dotyczy.

OPIS PROCEDURY:
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy [1] - Prawo budowlane, do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, a w szczególności zapewnienie:
- opracowania projektu budowlanego i stosownie do potrzeb, innych projektów,
- objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy,
- opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
- wykonania i odbioru robót budowlanych,
- w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.
Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie (art. 18 ust. 2 ustawy [1] Prawo budowlane). Z kolei art. 18 ust. 3 ustawy [1] - Prawo budowlane, stanowi, że inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
Zgodnie z wyjaśnieniem Komentarza do ustawy prawo budowlane red. Niewiadomski 2016, wyd. 7 obowiązek “zapewnienia” opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ) oznacza, że inwestor powinien zawrzeć stosowne umowy z osobami posiadającymi odpowiednie uprawnienia, celem opracowania przedmiotowego planu.
Sporządzenie planu BIOZ odbywa się w dwóch fazach:
- w pierwszej kolejności zgodnie z dyspozycją art. 20 ust. 1 pkt. 1b ustawy [1] Prawo budowlane, projektant sporządza, jako część dokumentacji projektowej, informację dotyczącą bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (dalej informacja BIOZ) ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego,
- w kolejnym kroku zgodnie z treścią art. 21a ust. 1 ustawy [1] Prawo budowlane, informację BIOZ wraz z dokumentacją projektową, inwestor przekazuje kierownikowi budowy, który przed rozpoczęciem budowy, na jej podstawie sporządza lub zapewnia sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (dalej plan BIOZ), uwzględniając przy tym specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, a także wprowadza do niego zmiany w trakcie budowy.
Stwierdzenie w trakcie kontroli budowy przez inspektora nadzoru budowlanego braku planu BIOZ, może spowodować pociągnięcie do odpowiedzialności wykonawcy, niezależnie od inwestora, a także może być przyczyną wstrzymania prowadzonych robót budowlanych.

Przygotowanie projektu budowlanego.
Projekt sporządzany jest przez projektanta (projektantów), będącego jednym z uczestników procesu budowlanego. Projektantem jest osoba fizyczna, mająca odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania działalności i innych wymagań związanych z wykonywaną funkcją (art. 12 ust. 2 ustawy [1] - Prawo budowlane). Projektant podlega wpisowi, w drodze decyzji, do centralnego rejestru osób posiadających uprawnienia budowlane, prowadzonego przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz wpisowi na listę członków izby architektów albo izby inżynierów budownictwa (art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 5 ust. 2 pkt 1, 3 ustawy [2] o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa), co potwierdza zaświadczenie z określonym terminem ważności wydane przez tę izbę (art. 12 ust. 7 ustawy [1] - Prawo budowlane).

Sporządzenie przez projektanta informacji o bezpieczeństwie i ochronie zdrowia.
Przepis art. 20 ust. 1 ustawy [1] - Prawo budowlane, wśród podstawowych obowiązków projektanta wymienia m.in.: sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (informacji BIOZ) ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Dodatkowo obowiązkiem projektanta jest także ewentualne wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektu budowlanego.
Na mocy powołanego przepisu sporządzenie informacji BIOZ, uwzględnionej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, należy do podstawowych obowiązków projektanta.  Szczegółowy zakres i forma informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zostały określone w rozporządzeniu [3] Ministra Infrastruktury w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia [3] informacja BIOZ składa się ze strony tytułowej i części opisowej. Strona tytułowa powinna zawierać:
- nazwę i adres obiektu budowlanego,
- imię i nazwisko lub nazwę inwestora oraz jego adres oraz
- imię i nazwisko oraz adres projektanta, sporządzającego informację.
Z kolei w części opisowej projektant musi zamieścić:
- zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów,
- wykaz istniejących obiektów budowlanych,
- wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi,
- wskazanie dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce i czas ich wystąpienia,
- wskazanie sposobu prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych oraz wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń,
(zobacz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 30.10.2013 sygn. II SA/Gd 622/13).

Dostarczenie informacji BIOZ kierownikowi budowy.
Sporządzona przez projektanta informacja BIOZ, wraz z projektem budowlanym, przekazywana jest kierownikowi budowy przez inwestora.

Analiza przez kierownika budowy informacji BIOZ sporządzonej przez projektanta.
Zgodnie z art. 21a ust. 1 ustawy [1] - Prawo budowlane, kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację BIOZ sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (plan BIOZ), uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej. Ponadto kierownik budowy wprowadza zmiany do planu BIOZ w trakcie budowy (art. 22 pkt 3c ustawy [1] - Prawo budowlane).
Zgodnie z art. 21a ust. 1a i 2 ustawy [1] - Prawo budowlane, plan BIOZ należy sporządzić:
a) w przypadku gdy przewidywane roboty budowlane mają trwać dłużej niż 30 dni roboczych i jednocześnie będzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracowników lub
b) pracochłonności planowanych robót będzie przekraczać 500 osobodni, lub
c) jeżeli w trakcie budowy wykonywany będzie przynajmniej jeden z rodzajów:
- których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości;
- przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi;
- stwarzających zagrożenie promieniowaniem jonizującym;
- prowadzonych w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych;
- stwarzających ryzyko utonięcia pracowników;
- prowadzonych w studniach, pod ziemią i w tunelach;
- wykonywanych przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych;
- wykonywanych w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza;
- wymagających użycia materiałów wybuchowych;
- prowadzonych przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych.
Szczegółowy zakres wymienionych wyżej robót został określony w § 6 rozporządzenia [3] Ministra Infrastruktury w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Ustalenie przez kierownika budowy, że plan BIOZ nie jest wymagany.
W przypadku stwierdzenia przez kierownika budowy, że nie zaistniały przesłanki do sporządzenia planu BIOZ, nie musi być on sporządzony. Z praktyki inwestycyjnej wynika, że kierownicy budowy wykonują plany BIOZ niezależnie od wymogu ustawowego jego sporządzenia. Pamiętać jednak należy, że plan BIOZ nie może być standardowym planem, a opracowaniem dostosowanym do konkretnej inwestycji.

Ustalenie przez kierownika budowy, że plan BIOZ jest wymagany.
Ustalenie przez kierownika budowy, że plan BIOZ jest wymagany implikuje dwie możliwe sytuacje: pierwsza to wykonanie takiego planu przez kierownika budowy druga natomiast to zapewnienie wykonania takiego planu przez kierownika budowy, co należy rozumieć, jako np. nabycie takiego opracowania lub powierzenie wykonanie tego zadania osobie posiadającej odpowiednie kompetencje w tym zakresie.
Ponadto jednym z podstawowych obowiązków kierownika budowy jest wprowadzanie niezbędnych zmian w planie BIOZ, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych (art. 22 pkt 3c ustawy [1] - Prawo budowlane).

Sporządzenie planu BIOZ.
Plan BIOZ sporządzany jest w formie i zakresie zgodnym z § 3 rozporządzenia [3] Ministra Infrastruktury w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.