Procedura w sprawie legalizacji obiektu budowlanego wybudowanego, bądź będącego w budowie bez pozwolenia na budowę. - Information Point on Telecommunications

Nazwa procedury:
Procedura w sprawie legalizacji obiektu budowlanego wybudowanego, bądź będącego w budowie bez pozwolenia na budowę.

ORGAN: Decyzję wydaje powiatowy inspektor nadzoru budowlanego ( zobacz art. 83 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane). W przypadku budowy regionalnych sieci szerokopasmowych, bądź postępowań w których organem pierwszej instancji jest wojewoda (zobacz art. 82 ust. 3 i 4 ustawy [2] prawo budowlane oraz przepisy wykonawcze rozporządzenie [13] Rady Ministrów w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach, których organem pierwszej instancji jest wojewoda), postępowanie toczy się przed wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego.

INFRASTRUKTURA: Procedura może dotyczyć realizacji każdej infrastruktury telekomunikacyjnej, realizowanej w drodze pozwolenia budowlanego. Najczęstsze przypadki realizacji infrastruktury telekomunikacyjnej wymagającej pozwolenia na budowę to:
(1) realizacja infrastruktury, dla której nie przewidziano wyłączeń w art. 29 ust. 1 i 2 ustawy [2] prawo budowlane (np. maszt telekomunikacyjny wolnostojący bądź wieża telekomunikacyjna wolnostojąca),
(2) realizacja infrastruktury, która wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, bądź przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 (np. przejście kanalizacji przez obszar Natura 2000),
(3) realizacja infrastruktury telekomunikacyjnej w ramach odstępstw od przepisów techniczno-budowlanych,
(4) wykonywanie infrastruktury telekomunikacyjnej, przy obiekcie wpisanym do rejestru zabytków.

Uwaga. Procedurę stosuje się również odpowiednio wobec legalizacji sieci telekomunikacyjnych, o których mowa w przepisie art. 29 ust. 1 pkt. 19 a ustawy [2] prawo budowlane, realizowanych na zgłoszenie (zobacz art. 48 ust. 1 pkt. 2 ustawy [2] prawo budowlane).

AKTY PRAWNE:
- [1] ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2096),
- [2] ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1202),
- [3] ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 2062),
- [4] ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1945),
- [5] ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1161),
- [6] ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2129),
- [7] ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1614),
- [8] ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2017 r. poz. 1056),
- [9] ustawa z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (tekst jednolity: Dz.U. 2015 poz. 2120),
- [10] ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 799),
- [11] ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2268),
- [12] ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 2067),
- [13] rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach których organem pierwszej instancji jest wojewoda (Dz.U. 2010 nr 235 poz. 1539),
- [14] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 sierpnia 2016 r. w sprawie wzorów: wniosku o pozwolenie na budowę lub rozbiórkę, zgłoszenia budowy i przebudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, oraz decyzji o pozwoleniu na budowę lub rozbiórkę (Dz.U. z 2016 r. poz. 1493),
- [15] rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 25 kwietnia 2012 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (tekst jednolity: Dz.U. z 2018 r. poz. 1935).

OPŁATY: złożenie wniosku może podlegać opłacie.

OPIS PROCEDURY:
Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane, roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ważnej decyzji o pozwoleniu na budowę. Zgodnie natomiast z art. 32 ust. 4a ustawy [2] prawo budowlane, nie wydaje się pozwolenia na budowę, w przypadku rozpoczęcia robót budowlanych bez ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Również rozpoczęcie prac przygotowawczych na terenie budowy (art. 41 ust. 1-3 ustawy [2] prawo budowlane), skutkuje niemożnością wydania pozwolenia na budowę. Tym bardziej zrealizowanie robót budowlanych, częściowo czy w całości, uniemożliwia objęcie tych robót budowlanych pozwoleniem na budowę. Istota pozwolenia na budowę, wiąże się bowiem z zatwierdzeniem projektu budowlanego. Zgodnie z definicją legalną, przez pozwolenie na budowę należy rozumieć decyzję administracyjną, zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych, niż budowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 12 ustawy [2] prawo budowlane). Pozwolenie na budowę jest aktem administracyjnym, wydanym w sprawie administracyjnej, wszczętej na wniosek inwestora, przez właściwy do tego organ administracji publicznej; jest decyzją administracyjną o charakterze konstytutywnym (twórczym). Daje adresatowi prawo do realizacji określonej budowy (wykonywania robót budowlanych), określając jednocześnie warunki korzystania z udzielonego prawa (T. Asman, Z. Niewiadomski [w:] Prawo budowlane. Komentarz pod red. Z. Niewiadomskiego, wyd. 5, Warszawa 2013, s. 78–79). Wykrycie obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie, albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, nakłada na organ nadzoru budowlanego obowiązek działania, celem doprowadzenia inwestycji do stanu zgodnego z prawem (art. 48 i nast. ustawy [2] prawo budowlane) (zobacz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24.06.2015 rok sygn. IV SA/Po 231/15).
Stosownie zaś do art. 48 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane, zasadniczą formą działania organu w sprawie wykrycia samowoli budowlanej, jest nakaz rozbiórki. Jednocześnie inwestor może uchylić się od orzeczenia o rozbiórce, korzystając z uprawnienia do legalizacji samowoli budowlanej.
Na marginesie powyższych rozważań zauważyć należy, że naruszenie wymagań ustawy określonych w art. 48 ustawy [2] prawo budowlane, jest penalizowane zgodnie z art. 90 ustawy [2] prawo budowlane.

Wszczęcie postępowania w sprawie legalizacji.
Postępowanie administracyjne w sprawie legalizacji obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego lub będącego w budowie, wszczynane jest:
- na wniosek inwestora (co najczęściej związane jest z chęcią zbycia obiektu budowlanego),
- z urzędu w sytuacji, w której organ powziął informację o samowoli budowlanej,
- w wyniku informacji przekazanych od innych organów,
- w wyniku ustaleń własnych organu.

Badanie właściwości organu rzeczowej oraz miejscowej.
Postępowanie toczy się przed powiatowym inspektorem nadzoru budowlanego ( zobacz art. 83 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane). W przypadku budowy regionalnych sieci szerokopasmowych bądź postępowań, w których organem pierwszej instancji jest wojewoda (zobacz art. 82 ust. 3 i 4 ustawy [2] prawo budowlane oraz przepisy wykonawcze w postaci rozporządzenia [13] Rady Ministrów w sprawie obiektów i robót budowlanych, w sprawach, których organem pierwszej instancji jest wojewoda), postępowanie toczy się przed wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego.
Właściwość miejscową ustala się z uwzględnieniem położenia nieruchomości, na której znajduje się infrastruktura telekomunikacyjna.

Przekazanie zgodnie z właściwością.
Organ administracyjny stwierdziwszy brak swojej właściwości w sprawie zobowiązany jest przekazać wniosek organowi właściwemu.

Ustalenie stron postępowania.
Strony postępowania ustala się na zgodnie z art. 28 ustawy [1] kodeks postępowania administracyjnego. Organ zawiadamia strony o wszczęciu postępowania w sprawie.

Badanie czy budowa jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz innymi aktami prawa miejscowego/Badanie czy obiekt nie narusza przepisów techniczno-budowlanych.
Na tym etapie mogą zaistnieć hipotetycznie następujące sytuacje:
Pierwsza, w której jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w takiej sytuacji organ bada, czy budowa znajduje się na terenie objętym takim planem oraz czy wybudowany obiekt jest zgodny z takim planem.
Druga z możliwych sytuacji to brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, organ bada zgodność inwestycji z zasadami dobrego sąsiedztwa, określonymi przepisami ustawy [4] o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oceniając na podstawie przepisów planistycznych, czy możliwa jest legalizacja obiektu. Organ w badaniu uwzględnia również inne przepisy planistyczne, m.in. ustawy [3] o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, ustawy [5] o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawy [6] o lasach, ustawy [7] o ochronie przyrody, ustawy [8] o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz gminach uzdrowiskowych, ustawy [9] o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady, ustawy [10] prawo ochrony środowiska, ustawy [11] prawo wodne, ustawy [12] o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Sprzeczność budowy z przepisami ww. ustaw, czyni legalizację niedopuszczalną i implikuje obowiązek wydania przez organ decyzji, o której mowa w przepisie art. 48 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane, tj. decyzji nakazującej rozbiórkę.
Organ zobowiązany jest ustalić, czy obiekt wybudowany został zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.

Wydanie decyzji o nakazie rozbiórki, na wstępnym etapie badania sprawy.
W przypadku ustalenia przez organ, że nie ma prawnych możliwości legalizacji obiektu, organ wydaje decyzję o nakazie rozbiórki. Adresatem decyzji jest inwestor, a jeżeli w dacie wydania decyzji doszło do zbycia obiektu, adresatem decyzji jest podmiot, który faktycznie włada obiektem budowlanym.
W przypadku sytuacji współwłasności infrastruktury telekomunikacyjnej, decyzja o nakazie rozbiórki wydawana jest wobec wszystkich współwłaścicieli.
Jeżeli realizacja obiektu nie napotyka przeszkód prawnych, tzn. nie jest sprzeczna z przepisami prawa, organ jest obowiązany do kontynuowania postępowania legalizacyjnego.

Wydanie postanowienia o nałożeniu obowiązków.
Jeżeli organ nie stwierdzi przeszkód dla legalizacji obiektu, wydaje postanowienie nałożeniu na inwestora obowiązków. Obowiązki te polegają na ewentualnym wstrzymaniu robót oraz dostarczeniu przez inwestora niezbędnych dokumentów, tj.:
- zaświadczenia organu planistycznego ( wójta, burmistrza, prezydenta miasta), o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku z ostateczną decyzją o ustaleniu lokalizacji celu publicznego. O wydanie takiego zaświadczenia inwestor może starać się jedynie na podstawie postanowienia, wydanego przez organ. Zaświadczenie przedstawia parametry planu aktualne na dzień jego wydania. W przypadku wystąpienia przez inwestora o decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, istnieje możliwość zawieszenia postępowania legalizacyjnego, do czasu rozstrzygnięcia postępowania w sprawie lokalizacji.
- cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem o przynależności projektanta do właściwej izby samorządu zawodowego, aktualnym na dzień opracowania projektu. Jeżeli roboty zostały ukończone projekt powinien odzwierciedlać stan istniejący obiektu.
- oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, przedłożone na formularzu (zgodnie z przepisami rozporządzenia [14] Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie wzorów: wniosku o pozwolenie na budowę, oświadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, decyzji o pozwoleniu na budowę, oraz zgłoszenia budowy i przebudowy budynku mieszkalnego).
W przypadku, w którym organ wydał postanowienie o wstrzymaniu robót, ich dalsze kontynuowanie może rodzić istotne konsekwencje, m.in. wydanie decyzji o nakazie rozbiórki oraz złożenie przez organ zawiadomienia o popełnieniu występku, o którym mowa w przepisie art. 90 ustawy [2] prawo budowlane.
Inwestor może zwrócić się do organu z wnioskiem o przedłużenie terminu wykonania nałożonych obowiązków.

Badanie czy inwestor przedstawił wymagane dokumenty oraz wykonał obowiązki nałożone postanowieniem.
Organ bada zarówno terminowość wykonania nałożonych w postanowieniu obowiązków, kompletność dostarczonych dokumentów, jak i stan dokumentacji przedstawionej przez inwestora.
Jeżeli inwestor:
- (1) przedstawia dokumenty w wykonaniu postanowienia o nałożeniu obowiązków, a nie doszło jeszcze do zakończenia budowy, to przedstawione dokumenty traktuje się, jako wniosek inwestora o zatwierdzenie projektu i wniosek o wydanie pozwolenia na wznowienie robót budowlanych,
- (2) przedstawia dokumenty w wykonaniu postanowienia o nałożeniu obowiązków w sytuacji, gdy roboty budowlane są już wykonane,traktuje się je, jako wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego.
Wydanie decyzji, o których mowa w pkt. 1 i 2 poprzedzone jest badaniem opisanym przepisem art. 49 ust. 1 pkt. 1-3 ustawy [2] prawo budowlane. Zgodnie z ww. przepisem organ przed wydaniem decyzji bada: 1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, 2) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń, 3) wykonanie projektu budowlanego przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane.

Ustalenie czy inwestycja spełnia wymagania oceny oddziaływania na środowisko, bądź oceny oddziaływania na obszar Natura 2000.
Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 4a ustawy [2] prawo budowlane, decyzje o których mowa w ust. 4 tego artykułu, mogą być wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w przypadkach, gdy ocena ta jest możliwa do przeprowadzenia z uwzględnieniem analizy rozwiązań alternatywnych przedsięwzięcia i możliwości ustalenia warunków jego realizacji w zakresie ochrony środowiska.

Ustalenie wartości należnej opłaty legalizacyjnej.
W przypadku stwierdzenia, że zaistniały warunki określone przepisem art. 49 ust. 1 pkt. 1-3 ustawy [2] prawo budowlane, organ wydaje postanowienie o nałożeniu opłaty legalizacyjnej. Postanowienie doręczane jest inwestorowi. Na postanowienie ustalające wartość opłaty legalizacyjnej przysługuje zażalenie.

Uiszczenie opłaty legalizacyjnej.
Opłata legalizacyjna uiszczana jest na rachunek urzędu i stanowi dochód skarbu państwa.

Wydanie decyzji w sprawie.
Brak spełnienia wymagań art. 49 ust. 1 pkt. 1-3 ustawy [2] prawo budowlane, wymagań ochrony środowiska bądź ochrony obszarów naturowych, a także nieuiszczenie opłaty legalizacyjnej, implikuje wydanie decyzji, o której mowa w art. 48 ust. 1 ustawy [2] prawo budowlane.
Uiszczenie opłaty legalizacyjnej oraz spełnienie wymagań postępowania, zobowiązuje organ do wydania jednej z dwóch decyzji wymienionych w przepisie art. 49 ust. 4 ustawy [2] prawo budowlane.